Hạt fordyce (Fordyce spot)

1. Định nghĩa

Các hạt Fordyce là các tuyến bã lạc chỗ mà không có nang lông nằm ở niêm mạc miệng và/hoặc bộ phận sinh dục có thể nhìn thấy được.

2. Nguyên nhân

Hạt Fordyce xuất hiện ở 80% người lớn. Chúng có thể xuất hiện khi mới sinh nhưng trở nên to hơn và dễ thấy hơn từ tuổi dậy thì trở đi.

Hạt Fordyce không phải là bệnh lây truyền qua đường tình dục và chúng không lây nhiễm. Mặc dù một số loạt ca bệnh đã báo cáo có liên quan đến biến thể Muir-Torre của hội chứng Lynch, nhưng hạt Fordyce được coi là biến thể bình thường.

3. Các đặc điểm lâm sàng

Hạt Fordyce là những nốt sẩn nhỏ (1–5mm), hơi nhô lên màu vàng hoặc trắng có thể xuất hiện ở bên trong má và viền môi, quy đầu hoặc thân dương vật (tuyến Tyson), hoặc âm hộ và âm đạo của phụ nữ. Tuyến bã lạc chỗ cũng có thể xuất hiện ở quầng vú, nơi chúng được gọi là tuyến Montgomery.

Chúng có thể xuất hiện như một tổn thương đơn độc hoặc từng đám. Chúng dễ nhìn thấy hơn khi da bị kéo căng.

4. Chẩn đoán

    Các hạt Fordyce thường được chẩn đoán bằng lâm sàng và hiếm khi cần sinh thiết. Mô bệnh học cho thấy một tuyến bã trưởng thành ngay bên dưới thượng bì niêm mạc mở trực tiếp ra bề mặt và không có nang lông liên quan.

    Tầm quan trọng của việc nhận biết các tổn thương này là hạt Fordyce nằm ở chẩn đoán phân biệt các tình trạng khác có thể xuất hiện tương tự. Một số bệnh lây truyền qua đường tình dục (STI) có thể giống như đốm Fordyce trên bộ phận sinh dục nên điều cần thiết là phải được bác sĩ chẩn đoán đúng.

5. Chẩn đoán phân biệt

• Miliaria
• Milia
• Sùi mào gà
• Quá sản tuyến bã

6. Phương pháp điều trị

Hạt Fordyce thường không ảnh hưởng đến sức khỏe và không cần điều trị. Tránh nặn hoặc bóp các hạt Fordyce

Các hạt Fordyce có thể là nguyên nhân gây lo ngại về mặt thẩm mỹ cho một số bệnh nhân. Phẫu thuật điện và điều trị bằng laser bốc hơi ( laser CO 2 ) đã được sử dụng thành công để loại bỏ các đốm.

Trường hợp các hạt Fordyce gây mất thẩm mỹ, có thể sử dụng các phương pháp điều trị sau:

• Laser CO2
• Phẫu thuật điện
• Cryotherapy.
• Acid bichloacetic (BCA 100%)
• Isotretinoin đường uống giống liều điều trị trứng cá.

7. Tiên lượng

Hạt fordyce là tổn thương lành tính, không gây ảnh hưởng đến sức khỏe người bệnh.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1.      Book: Textbook of Dermatology. Ed Rook A, Wilkinson DS, Ebling FJB, Champion RH, Burton JL. Fourth edition. Blackwell Scientific Publications.

2.      Ponti G, Meschieri A, Pollio A, et al. Fordyce granules and hyperplastic mucosal sebaceous glands as distinctive stigmata in Muir-Torre syndrome patients: characterization with reflectance confocal microscopy. J Oral Pathol Med. 2015;44(7):552–7. doi:10.1111/jop.12256.

3.      Schafer DR, Glass SH. A guide to yellow oral mucosal entities: etiology and pathology. Head Neck Pathol. 2019;13(1):33–46. doi:10.1007/s12105-018-0977-4.

Viết bài: BSNT. Nguyễn Mạnh Hùng

Đăng bài: Phòng Công tác xã hội