Kiểm soát bệnh đồng mắc ở bệnh nhân Vảy nến

Vảy nến, một bệnh viêm da mạn tính, không chỉ gây ra những tổn thương trên da mà còn là dấu hiệu của một tình trạng viêm hệ thống trong cơ thể. Chính vì vậy, người bệnh vảy nến có nguy cơ cao mắc các bệnh lý đồng mắc khác, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe toàn diện và chất lượng cuộc sống.

1. Tại sao bệnh nhân vảy nến cần quan tâm đến các bệnh đồng mắc?

Cơ chế sinh bệnh của vảy nến có liên quan đến sự hoạt động quá mức của hệ miễn dịch, gây ra một phản ứng viêm mạn tính. Tình trạng viêm này tác động đến nhiều cơ quan khác nhau. Đây chính là mắt xích quan trọng liên kết vảy nến với các bệnh lý đồng mắc.

Việc không kiểm soát tốt các bệnh đồng mắc không chỉ làm nặng thêm tình trạng vảy nến mà còn làm tăng nguy cơ biến chứng nguy hiểm, giảm hiệu quả điều trị và ảnh hưởng tiêu cực đến tâm lý người bệnh. Do đó, quản lý toàn diện vảy nến đồng nghĩa với việc phải kiểm soát tốt cả những bệnh đi kèm.

2. Các bệnh đồng mắc nào thường gặp ở bệnh nhân vảy nến?

• Bệnh lý tim mạch và hội chứng chuyển hóa:

Đây là nhóm bệnh đồng mắc phổ biến và nguy hiểm nhất ở bệnh nhân vảy nến. Tình trạng viêm mạn tính trong vảy nến có thể ảnh hưởng đến các mạch máu và tim, làm tăng nguy cơ:

+        Tăng huyết áp: Viêm có thể làm cứng và hẹp các động mạch, dẫn đến tăng huyết áp

+        Rối loạn mỡ máu: Bệnh nhân vảy nến thường có nồng độ cholesterol xấu (LDL) và triglyceride cao, trong khi cholesterol tốt (HDL) lại thấp.

+        Đái tháo đường tuýp 2: Tình trạng viêm có thể gây đề kháng insulin, một yếu tố nguy cơ chính của đái tháo đường.

+        Béo phì: Đặc biệt là béo bụng, không chỉ là một yếu tố nguy cơ mà còn có thể làm nặng thêm tình trạng vảy nến.

Sự kết hợp của các yếu tố trên được gọi là hội chứng chuyển hóa, làm tăng đáng kể nguy cơ nhồi máu cơ tim và đột quỵ.

• Viêm khớp vảy nến:

Tình trạng viêm khớp vảy nến gặp ở khoảng 30% bệnh nhân vảy nến; gây đau, cứng và sưng ở các khớp, có thể dẫn đến tổn thương khớp và biến dạng khớp vĩnh viễn nếu không được chẩn đoán và điều trị sớm.

• Các vấn đề về sức khỏe tâm thần:

Sống chung với một căn bệnh mạn tính, có thể nhìn thấy trên da như vảy nến thường gây ra những gánh nặng tâm lý nặng nề. Người bệnh dễ phải đối mặt với:

+        Trầm cảm và lo âu: Cảm giác tự ti về ngoại hình, sự kỳ thị của xã hội và những khó chịu do bệnh gây ra có thể dẫn đến trầm cảm và rối loạn lo âu.

+        Stress: Căng thẳng tâm lý không chỉ là hậu quả mà còn là một yếu tố khởi phát hoặc làm bùng phát các đợt vảy nến.

• Bệnh viêm ruột (IBD):

Các bệnh như Crohn và viêm loét đại tràng cũng có cơ chế miễn dịch tương tự như vảy nến và có tỷ lệ mắc cao hơn ở những bệnh nhân này.

3. Chiến lược kiểm soát toàn diện vảy nến và các bệnh đồng mắc:

Quản lý hiệu quả bệnh vảy nến và các bệnh đồng mắc đòi hỏi một cách tiếp cận toàn diện, và cần sự phối hợp chặt chẽ giữa bệnh nhân và đội ngũ y tế.

• Tầm soát và theo dõi sức khỏe định kỳ:

Bệnh nhân cần chủ động thông báo với bác sĩ da liễu về bất kỳ triệu chứng nào khác ngoài da mà bạn gặp phải, cũng như tiền sử bệnh của gia đình.

Khám sức khỏe tổng quát định kỳ: Việc kiểm tra huyết áp, đường huyết, mỡ máu... là cực kỳ quan trọng để phát hiện sớm các vấn đề tim mạch và chuyển hóa.

• Xây dựng lối sống khoa học và lành mạnh:

Một lối sống lành mạnh không chỉ giúp cải thiện sức khỏe tổng thể mà còn có thể tác động tích cực đến việc kiểm soát vảy nến.

-            Chế độ dinh dưỡng cân bằng:

+        Tăng cường: Rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và các thực phẩm giàu omega-3 (có trong cá béo như cá hồi, cá trích).

+        Hạn chế: Thịt đỏ, thực phẩm chế biến sẵn, đồ ăn nhiều đường và chất béo bão hòa.

-    Duy trì cân nặng hợp lý: Giảm cân nếu bạn đang thừa cân, béo phì có thể giúp giảm mức độ nặng của vảy nến và giảm nguy cơ các bệnh đồng mắc.

-    Tập thể dục thường xuyên: Hoạt động thể chất đều đặn giúp kiểm soát cân nặng, cải thiện sức khỏe tim mạch và giảm stress.

-       Ngưng hút thuốc và hạn chế rượu bia: Đây là những yếu tố có thể kích hoạt hoặc làm trầm trọng thêm bệnh vảy nến và các bệnh đồng mắc.

• Tuân thủ điều trị:

Điều trị vảy nến theo chỉ định: Việc kiểm soát tốt tình trạng viêm của vảy nến bằng các phương pháp điều trị tại chỗ, toàn thân hoặc sinh học có thể giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh đồng mắc.

Điều trị các bệnh đi kèm: Uống thuốc điều trị tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn mỡ máu... theo đúng chỉ định của bác sĩ chuyên khoa.

•  Vai trò của sự phối hợp đa chuyên khoa:

Bác sĩ da liễu đóng vai trò trung tâm trong việc chẩn đoán và điều trị vảy nến, đồng thời giúp sàng lọc và nhận diện các bệnh đồng mắc. Tuy nhiên, để quản lý toàn diện, có thể cần sự phối hợp của các bác sĩ chuyên khoa khác như tim mạch, nội tiết, cơ xương khớp và tâm lý.

Viết bài: THS.BS Nguyễn Thị Mai Hương - Khoa Điều trị nội trú ban ngày

Đăng bài: Phòng Công tác xã hội