1. Định nghĩa
Viêm da cơ địa (VDCĐ) hay chàm cơ địa là một bệnh viêm da mạn tính, hay tái phát. Bệnh gặp ở mọi lứa tuổi, thường khởi phát ở trẻ em và có thể liên quan đến các bệnh dị ứng như viêm mũi dị ứng, hen phế quản, dị ứng thức ăn, mày đay, viêm da tiếp xúc, …
2. Nguyên nhân
VDCĐ là một bệnh viêm da, ngứa do tổng hợp nhiều yếu tố, căn nguyên, bao gồm:
3. Triệu chứng lâm sàng
Biểu hiện lâm sàng của VDCĐ khác nhau tùy theo từng lứa tuổi. Bệnh diễn biến mạn tính, xen kẽ với những giai đoạn bùng phát.
4. Tiếp cận điều trị
4.1 Nguyên tắc điều trị:
4.2 Điều trị:
4.2.1. Điều trị nền: dưỡng ẩm da
Với tác dụng làm mềm da, giảm khô da, giảm ngứa, phục hồi chức năng hàng rào bảo vệ da; ngăn cản sự bám dính của vi khuẩn, sự xâm nhập của các tác nhân gây kích thích. Dưỡng ẩm chính là phương pháp điều trị căn bản trong xử trí các giai đoạn của bệnh VDCĐ.
Hướng dẫn sử dụng chất dưỡng ẩm:
4.2.2 Giáo dục và hướng dẫn gia đình cách chăm sóc da hàng ngày và khi tổn thương.
4.2.3 Chống viêm
Thuốc điều trị tùy thuộc vào giai đoạn và mức độ bệnh, vùng da bị tổn thương, lứa tuổi. Có thể sử dụng thuốc theo 2 giai đoạn:
+ Corticosteroid tại chỗ: với trường hợp nhẹ không nên dùng. Tùy theo nhu cầu điều trị, cân nhắc lựa chọn loại corticosteroid sao cho phù hợp. Thuốc được chỉ định sử dụng trong thời gian ngắn, chỉ dụng một lượng vừa đủ và giảm liều một cách từ từ, tránh tái phát.
+ Sử dụng corticosteroid gián đoạn tại chỗ
+ Cortiscosteroid tại chỗ loại mạnh
+ Liệu pháp ánh sáng: tia cực tím
+ Liệu pháp tâm lý
Lưu ý: Một số tác dụng không mong muốn khi sử dụng corticosteroid như teo da, hội chứng para-Cushing, suy gan, suy thận, …
4.2.4 Giảm ngứa
Thuốc kháng histamine đường uống giúp làm giảm viêm, giảm ngứa:
5. Chế độ dinh dưỡng
5.1 Thực phẩm nên dùng
+ Vitamin A chứa trong cà chua, đu đủ, cà rốt,… giúp tăng cường sức đề kháng, hỗ trợ hệ miễn dịch;
+ Vitamin B chứa trong các loại rau xanh có vai trò thúc đẩy tái tạo mô biểu bì, giúp các tổn thương nhanh lành lại;
+ Vitamin C chứa trong chanh, cam,… có vai trò là chất oxy hóa, bảo vệ cơ thể khỏi các phản ứng do dị ứng;
+ Vitamin E chứa trong bơ, kiwi, rau bina, cải bắp,… giúp da trẻ mềm mịn và chắc khỏe, bảo vệ da trẻ khỏi các tác nhân gây bệnh.
5.2 Thực phẩm hạn chế dùng
5.3 Thực phẩm không nên dùng:
Tài liệu tham khảo
1. Trần Hậu Khang, Viêm da cơ địa, bệnh học Da liễu, NXB y học, 2014, Tập 1: 75-84.
2. Eichenfield, L. F., Tom, W. L., Berger, T. G., Krol, A. S., & Cordoro, K. M. (2014). Guidelines of care for the management of atopic dermatitis: section 2. Management and treatment of atopic dermatitis with topical therapies. Journal of the American Academy of Dermatology, 71(1), 166-132.
3. Ring, J., Alomar, A., Bieber, T., Deleuran, M., Fink Wagner, A., … & Schafer, T. (2012). Guidelines for treatment off atopic eczema part I. Journal off the European Academy of dermatology and Venereology, 26 (8), 1045-1060.
4. Bộ Y tế (2024), Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị các bệnh da liễu, Bộ Y tế, Hà Nội.
5. Bệnh viện Da liễu Trung ương ( 2023), Quy trình kỹ thuật chuyên ngành Da liễu, Bộ Y tế, Hà Nội.
Viết bài: THS.ĐD Hoàng Hồng Hạnh
Đăng bài: Phòng Công tác xã hội
Lichen thành dải (Lichen Striatus) là một bệnh da viêm lành tính, hiếm gặp. Bệnh đặc trưng bởi sự xuất hiện đột ngột của các sẩn nhỏ, màu hồng, đỏ hoặc màu da, liên kết lại với nhau tạo thành một dải hoặc một vệt dài. Tổn thương điển hình phân bố dọc theo các đường Blaschko, là những đường vô hình trên da được cho là đại diện cho sự di cư của tế bào trong quá trình phát triển phôi thai.
Viêm da quanh miệng là một tình trạng lành tính thường gặp nhất ở phụ nữ trẻ tuổi, trưởng thành, bao gồm các sẩn viêm nhỏ và mụn mủ hoặc dát màu hồng, có vảy quanh miệng. Mặc dù vùng quanh miệng là vùng phân bố phổ biến nhất, bệnh này cũng có thể ảnh hưởng đến da quanh mắt và quanh mũi.
U ống tuyến mồ hôi là khối u lành tính có nguồn gốc từ phần phụ ở da. U ống tuyến mồ hôi biểu hiện sự biệt hóa ống dẫn đặc biệt phát sinh từ các tế bào ống dẫn mồ hôi, thường là eccrine.
Bớt Becker được coi là một loại bớt thượng bì lành tính, khởi phát muộn. Các đặc điểm liên quan như phát triển quanh tuổi dậy thì, nam giới chiếm ưu thế, chứng rậm lông và tổn thương dạng mụn trứng cá gợi ý vai trò của androgen.
Bệnh Fox-Fordyce, được gọi là apocrine miliaria, là một rối loạn viêm da mãn tính hiếm gặp ảnh hưởng đến các tuyến apocrine, biểu hiện bằng các tổn thương sẩn ở các vùng như nách và hậu môn sinh dục. Được mô tả vào năm 1902 bởi George Henry Fox và John Addison Fordyce.
Bớt Ota là một tổn thương sắc tố lành tính chủ yếu liên quan đến vùng phân bố của dây thần kinh sinh ba. Các nhánh thứ nhất và thứ hai của dây thần kinh sinh ba, cụ thể là nhánh mắt V1 và nhánh hàm trên V2 thường bị ảnh hưởng nhất. Có thể có tình trạng tăng sắc tố ở mắt liên quan. Bớt Ota còn được gọi là bệnh hắc tố ở da và mắt. Bớt Ito rất giống với bớt Ota ngoại trừ sự khác biệt về vị trí phân bố. Nó liên quan đến vị trí phân bố của các dây thần kinh bì cánh tay bên của vai và các dây thần kinh thượng đòn sau. Cả hai bệnh này đều có chung sinh lý bệnh học.
Bệnh da xuất huyết tăng sắc tố (pigmented purpuric dermatoses - PPD) còn được gọi là viêm mao mạch (capillaritis), ban xuất huyết đơn giản (purpura simplex) hoặc ban xuất huyết viêm không có viêm mạch (inflammatory purpura without vasculitis). Đây là một nhóm các tổn thương da mạn tính, lành tính, đặc trưng bởi ban xuất huyết không sờ thấy và tăng sắc tố da, hay gặp ở chi dưới. Việc nhận biết các đặc điểm lâm sàng và mô bệnh học của bệnh da xuất huyết tăng sắc tố rất quan trọng để phân biệt với viêm mạch thực sự ở da và các bệnh lý khác có biểu hiện tương tự.
Ngứa mãn tính ở người cao tuổi (Chronic pruritus (CP) in the Elderly)
