1. Giới thiệu
Zona ở trẻ em là bệnh lý do virus Varicella- zoster (VZV), đây cũng là loại virus gây ra thủy đậu. Trẻ sau khi khỏi thủy đậu, virus vẫn tồn tại trong hạch thần kinh cảm giác của cơ thể. Những trường hợp nguy cơ mắc zona ở trẻ em như trẻ từng mắc thủy đậu trước 1 tuổi, miễn dịch suy giảm hoặc mẹ mắc thủy đậu ở những tháng cuối thai kỳ, hiếm gặp hơn là sau tiêm vaxin thủy đậu. Bệnh khá hiếm gặp, một số ước tính tỷ lệ gặp zona ở trẻ em là 0,45 trên 1000 người trong khi đó tỷ lệ này ở người lớn trên 75 tuổi gấp 10 lần (4,5/1000 người).
2. Ca lâm sàng
Bệnh sử: Bệnh nhân nữ, 5 tháng tuổi, bệnh diễn biến 5 ngày nay, khởi phát trẻ xuất hiện dát đỏ tại vùng vai gáy và ngực phải, trẻ quấy khóc nhiều. Sau 1 ngày tổn thương xuất hiện mụn nước mọc thành đám trên nền dát đỏ. Gia đình đã cho trẻ đi khám tại phòng khám tư chẩn đoán viêm da dị ứng, điều trị bôi xanhmetylen, thuốc bôi không rõ loại. Tổn thương không đỡ, trẻ quấy khóc nhiều nhập viện khoa điều trị bệnh da nữ giới và trẻ em.
Khám lâm sàng
Tổn thương cơ bản:
Mụn nước thành đám, dải trên nền dát đỏ, vị trí gáy, vai cánh tay, ngực phải, tổn thương không lan qua đường giữa.
Cơ năng: Trẻ bú được, ngủ được, không sốt, không nôn
Tiền sử:
Trẻ là con thứ 3, đẻ thường, cân nặng sau sinh 3kg
1 tháng tuổi trẻ bị thủy đậu (chị gái 6 tuổi bị thủy đậu trước đó)
Tiêm phòng đầy đủ, mũi gần nhất tiêm vaccin 6 trong 1 lúc 4 tháng rưỡi.
Chưa phát hiện bệnh lý nội ngoại khoa nào khác
Trong quá trình mang thai mẹ không bị thủy đậu, không mắc bệnh lý gì.
Cận lâm sàng
Xét nghiệm tế bào học tổn thương dạng nang: Có tế bào gai lệch hình và tế bào biểu mô đa nhân khổng lồ, nhiều bạch cầu đa nhân trung tính.
Xét nghiệm máu: HC: 4,74T/l, Hb 125g/l , BC 10.5 G/l, Neu: 1,5G/l chiếm 14.25%, Lym 6,5G/l chiếm 62%, TC 447 G/l, CRP 0.53 mg/l.
Điều trị: Acyclovir đường uống, kháng sinh bôi, chăm sóc tổn thương.
Kết quả: Sau 1 tuần điều trị, tổn thương khô đóng vảy, không xuất hiện tổn thương mới, trẻ toàn trạng ổn định.
3. Bàn luận
Zona ở trẻ em là một bệnh lý hiếm gặp, đặc biệt là ở trẻ dưới 1 tuổi. Một số trường hợp báo cáo lâm sàng thường gặp ở trẻ độ tuổi từ 2 đến 12 tuổi.
Việc quyết định điều trị dựa vào tuổi bệnh nhân, tình trạng miễn dịch, thời gian mắc bệnh, mức độ bệnh. Một số quan điểm cho rằng dùng thuốc kháng virus là không cần thiết ở trẻ mắc zona có tiền sử khỏe mạnh. Tuy nhiên có thể sử dụng thuốc kháng virus có thể hạn chế độ nghiêm trọng và rút ngắn thời gian đau, giảm tỷ lệ biến chứng trong 72 giờ đầu kể từ lúc phát ban trên da. Thuốc ưu tiên sử dụng là acyclovir, ngoài ra có thể dùng famciclovir hoặc valaciclovir. Với trường hợp bệnh nhân suy giảm miễn dịch nặng, cần sử dụng acyclovir đường tĩnh mạch.
Tiên lượng: Zona ở trẻ em có tiên lượng nhẹ hơn so với người lớn, ít gây các biến chứng như đau sau zona, hoặc gây ảnh hưởng đến toàn trạng.
TÀI LIỆU THAM KHẢO:
1. Bhumesh Kumar Katakam, Geeta Kiran, Udaya Kamar. A prospective study of Herpes zoster in children. Indian J Dermatol. 2016. Sep-oct; 61(5), 534-539.
2. Daniel Quesada, Larissa Morsky, Phillip Aguiniga Navarette et al. Pediatric Herpes Zoster. Clin Pract Cases Emerg Med. 2020, Feb; 4(1), 32-34.
3. Bing Shiau- Shang, Cheng Jui Jamie Hung, Ko- Huang Lue. Herpes zoster in an immunocompetent child without a history of varicella. Pedidatr. Rep. 2021, 13(2) 162-167.
Viết bài: ThS. BS Lê Thị Hoài Thu- Khoa D2
Đăng bài: Phòng Công tác xã hội