Chromoblastomycois- bênh nhiệt đới bị lãng quên

Gần đây, bệnh viện Da liễu trung ương vừa tiếp nhận một trường hợp nhiễm nấm Chromoblastomycosis. Thật đáng tiếc vì bệnh được chẩn đoán muộn, tổn thương đã lan tỏa, chiếm toàn bộ vùng cẳng chân, đùi, bẹn một bên. Bệnh gây biến dạng chi thể, ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống và chức năng đi lại của bệnh nhân. Bệnh lý này gặp ở vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới và là một trong những bệnh nấm dưới da phổ biến nhất. Bệnh ảnh hưởng lớn đến sức khỏe cộng đồng và được Tổ chức y tế thế giới (WHO) chính thức công nhận là bệnh nhiệt đới bị lãng quên (neglected tropical disease- NTD).

Đến với chúng tôi là bệnh nhân nữ, 47 tuổi, dân tộc Thái, địa chỉ huyện Sìn Hồ, tỉnh Lai Châu; thường xuyên làm nương rẫy tiếp xúc với môi trường đất, nước bẩn. Bệnh diễn biến 3 năm nay, ban đầu là một số tổn thương sẩn sùi ở mu chân trái, tổn thương không ngứa, không đau, tiến tiển từ từ; vì không quá ảnh hưởng đến chức năng nên bệnh nhân không đi khám ngay. 1 năm trước, tổn thương tiến triển nhanh, với nhưng khối sùi lớn, chiếm toàn bộ mu chân, cẳng chân trái, bệnh nhân bắt đầu lo lắng và đi khám tại bệnh viện huyện, được chẩn đoán và dùng thuốc không rõ loại, bệnh càng ngày một nặng lên. Hiện tại tổn thương là mảng sùi kích thước lớn chiếm toàn bộ mu chân, cẳng chân, lan đến đùi bẹn, tổn thương chắc, bề mặt khá nhiều “black dots”, gây biến dạng toàn bộ mu chân và 1/3 dưới cẳng chân trái, một số tổn thương chảy dịch, bốc mùi hôi, bệnh nhân đi lại khó khăn và hạn chế.

Xét nghiệm nấm soi tươi tại tổn thương: có tế bào nấm hình tròn, thành dày, màu vàng nâu, kích thước lớn hướng tới Chromoblastomycose.

Xét nghiệm mô bệnh học: thượng bì quá sản mạnh, có quá sản dạng giả u. Trung bì xâm nhập viêm dạng u hạt với thành phần hỗn hợp tế bào lympho, tế bào khổng lồ đa nhân, tế bào bán liên, ào tử nấm ở trung tâm u hạt, màu vàng nâu, không có hoại tử bã đậu. Nhuộm PAS tìm nấm kết quả dương tính. Kết luận: hướng nhiều đến Chromoblastomycosis.

Xét nghiệm vi nấm nuôi cấy và định danh bằng phương pháp thông thường: có nấm Cladosporum mọc, một trong 3 loài nấm chính gây Chromoblastomycosis.

Xét nghiệm máu: HC: 4.5 T/l, Hb 113g/l, BC: 10,8G/l, TT: 68,5%, TC: 337. Glucose: 5,1mmol/l, ure: 5,6mmol/l, creatinin 76µmol/l, AST: 18,2UI/l, ALT: 9,3UI/l.

Chẩn đoán xác định: bệnh nấm Chromoblastomycosis.

Hình 1: Tổn thương nấm Chromoblastomycosis gây biến dạng chân trái ở thời điểm mới nhập viện (Nguồn: Bệnh viện Da liễu trung ương)

Điều trị: Bệnh nhân được điều trị nội trú tại khoa bệnh da phụ nữ và trẻ em, bệnh viện Da liễu trung ương với thuốc kháng nấm Itraconazole liều 400mg/ngày, áp lạnh bằng Nitơ lỏng, đốt plasma tổn thương sùi to, chườm ấm hằng ngày bằng túi chườm, ngâm chân thuốc tím. Sau 3 tuần điều trị, tổn thương đã cải thiện rõ rệt, bệnh nhân được xuất viện và hen tái khám sau 1 tháng.

Tiên lượng: đây là bệnh lý nấm sâu của da và tổ chức dưới da, tổn thương lớn gây biến dạng chi, nên cần thời gian điều trị và quản lý kéo dài. Tư vấn bệnh nhân trang bị đầy đủ trang phục phòng hộ lao động, tránh tiếp xúc trực tiếp với đất đá, nguồn nước không vệ sinh để không bị tái phát.

Khuyến cáo: khi người bệnh có bất kỳ vấn đề về sức khỏe làn da, cần đến khám kịp thời tại các cơ sở y tế có đủ phương tiện, trang thiết bị nhằm chẩn đoán và điều trị sớm. Tránh những trường hợp đến khám quá muộn, gây chậm trễ trong điều trị và rất khó để hồi phục hoàn toàn như trường hợp trên.

Hình 2: Tổn thương nấm Chromoblastomycosis sau 3 tuần điều trị (Nguồn: Bệnh viện Da liễu trung ương)

TÀI LIỆU THAM KHẢO

Flavio Queiroz Telles, Chromoblastomycosis, Uptodate, lasted update Jan 25, 2022.Ranawaka R.R (2009). Chromoblastomycosis: combined treatment with pulse intraconazole therapy and liquid nitrogen cryotherapy. Int J Dermatol. 48: 397-400. Jean L. Bolognia, Joseph L. Jorizzo, Julie V. Chaffer et al. Fungal disease. Dermatology volume1 third edition. 1251

Viết bài: Ths.BS Lê Thị Hoài Thu- Khoa bệnh da phụ nữ và trẻ em

Đăng bài: phòng Công tác xã hội