Dấu hiệu trên da tưởng vô hại lại là "tiếng chuông" cảnh báo mắc HIV

(ĐS&PL) - Không ít ca HIV được phát hiện khi người bệnh đi khám da liễu. Các dấu hiệu ngoài da đôi khi là “chuông báo động” sớm của bệnh.Trước đây, khi nhắc đến HIV/AIDS, dư luận xã hội thường mặc định căn bệnh này gắn liền với con đường tiêm chích ma túy. Tuy nhiên, theo các chuyên gia y tế, bức tranh dịch tễ HIV tại Việt Nam hiện nay đã có sự thay đổi rõ rệt, với xu hướng lây truyền qua đường tình dục ngày càng chiếm ưu thế.

Trao đổi với phóng viên ĐS&PL, TS.BS Trịnh Minh Trang, Trưởng phòng Nghiên cứu khoa học và Hợp tác quốc tế, Phòng khám chuyên đề các nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục, Bệnh viện Da liễu Trung ương cho biết, thực tế lâm sàng cho thấy các cơ sở da liễu đang trở thành một trong những “điểm chạm” quan trọng để phát hiện sớm các trường hợp nhiễm HIV.

“Không ít bệnh nhân đến khám vì những tổn thương da hoặc bệnh lây truyền qua đường tình dục tưởng như thông thường, nhưng qua thăm khám và sàng lọc, kết quả xét nghiệm lại cho thấy dương tính với HIV”, TS.BS Trịnh Minh Trang chia sẻ.

Theo TS.BS Trịnh Minh Trang, nếu như giai đoạn trước, lây nhiễm HIV qua đường máu (tiêm chích) chiếm tỷ lệ cao, thì hiện nay, tại Phòng khám chuyên đề các nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục, đa số các ca nhiễm mới được ghi nhận qua quan hệ tình dục không an toàn. 

Đáng chú ý, nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới (MSM) đang là nhóm có tỷ lệ lây nhiễm gia tăng. “Chúng tôi thường gặp tình trạng đồng nhiễm, tức là bệnh nhân mắc cùng lúc nhiều bệnh lây truyền qua đường tình dục. Phổ biến nhất là HIV đi kèm giang mai, sùi mào gà hoặc Herpes sinh dục”, TS.BS Trịnh Minh Trang cho biết.

Lý giải nguyên nhân nguy cơ cao ở nhóm này, nữ bác sĩ phân tích, quan hệ tình dục qua đường hậu môn rất dễ gây trầy xước, tổn thương niêm mạc. Những vi tổn thương này trở thành ‘cửa ngõ’ thuận lợi để virus HIV cũng như các tác nhân gây bệnh khác như xoắn khuẩn giang mai hay HPV xâm nhập vào cơ thể.

Bên cạnh đó, TS.BS Trịnh Minh Trang cũng cảnh báo nguy cơ lây lan ra cộng đồng chung. “Những người thuộc nhóm MSM hoặc song tính nếu có quan hệ tình dục với cả hai giới mà không sử dụng biện pháp an toàn, hoàn toàn có thể trở thành cầu nối lây truyền HIV và các bệnh xã hội khác”, bà nhấn mạnh.

Khi làn da phản ánh sự suy giảm miễn dịch

Theo TS.BS Trịnh Minh Trang, bản thân virus HIV không gây ra tổn thương da đặc hiệu, nhưng sự suy giảm miễn dịch do HIV lại tạo điều kiện cho các bệnh nhiễm trùng cơ hội bùng phát.

Trong thực hành lâm sàng, các bác sĩ da liễu thường nghi ngờ và chỉ định xét nghiệm HIV khi gặp những biểu hiện như:

Viêm da tiết bã thể nặng, lan rộng, dai dẳng ở da đầu, mặt, kẽ mũi, cung mày; Nhiễm nấm lan tràn (nấm miệng, nấm da) ở người trẻ, bề ngoài có vẻ khỏe mạnh; Zona thần kinh xuất hiện sớm ở người trẻ, tái phát nhiều lần hoặc tổn thương trên nhiều vùng cơ thể; Sùi mào gà, loét sinh dục phát triển dày đặc, tiến triển nhanh và đáp ứng kém với điều trị.

"Có những trường hợp bệnh nhân chỉ đến khám vì viêm da dầu nặng hoặc vài tổn thương sùi mào gà, nhưng khi thấy diễn biến bất thường, chúng tôi cho làm test nhanh và kết quả lại là dương tính với HIV. Phản ứng phổ biến lúc đó là sốc và hoảng sợ”, TS.BS Trịnh Minh Trang cho hay.

Rào cản tâm lý và “kỳ thị kép”

Theo TS.BS Trịnh Minh Trang, dù y học đã có nhiều tiến bộ với thuốc ARV và các biện pháp dự phòng như PrEP, nhưng việc kiểm soát HIV vẫn gặp nhiều thách thức do rào cản tâm lý – xã hội.

Nhiều người trong nhóm nguy cơ cao phải đối mặt với “kỳ thị kép” như vừa e ngại bị đánh giá về xu hướng tính dục, vừa lo sợ sự kỳ thị đối với người nhiễm HIV. Điều này khiến họ trì hoãn xét nghiệm, né tránh cơ sở y tế và giấu giếm tình trạng bệnh.

Ngoài ra, một bộ phận người dân vẫn còn tâm lý chủ quan, cho rằng sử dụng PrEP là “lá chắn tuyệt đối”, từ đó lơ là các biện pháp bảo vệ khác như bao cao su, làm gia tăng nguy cơ mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục.

Để hạn chế lây nhiễm HIV trong bối cảnh mới, BS Trang cho rằng cần thay đổi cách tiếp cận truyền thông, đặc biệt với người trẻ và cộng đồng MSM.

“Những thông điệp mang tính áp đặt hay giáo điều không còn phù hợp. Truyền thông đồng đẳng, thông qua chính những người có uy tín trong cộng đồng, sẽ giúp thông tin được tiếp nhận dễ dàng và hiệu quả hơn”, bác sĩ nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, việc bình thường hóa xét nghiệm HIV được xem là giải pháp quan trọng. Các bộ xét nghiệm tự làm tại nhà với độ chính xác cao giúp đảm bảo tính riêng tư, từ đó khuyến khích người dân chủ động sàng lọc sớm.

“Trong phòng khám, chúng tôi luôn coi bệnh nhân như những người bạn. Chỉ khi nhân viên y tế cởi mở, không kỳ thị, người bệnh mới dám chia sẻ thật. Khi xã hội nhìn HIV như một bệnh mạn tính cần kiểm soát, thay vì một ‘án định kiến’, thì công tác phòng, chống HIV mới thực sự hiệu quả”, BS Trang cho hay.

Nguồn: doisongphapluat.com.vn