Chromomycose

posted 09/02/2015 Admin

Chromomycose có những tên gọi khác nhau. Pedroso phát hiện đầu tiên năm 1911, gọi là Blastomycosis negra. Năm 1922, F.Terra và công sự đã đặt tên là Chromoblastomycose. Bệnh chủ yếu gây thương tổn ở da và tổ chức dưới da nên người ta còn gọi là viêm da sùi do nấm (Dermatite verruqueuse mycosique).

Bệnh thường gặp ở những người đàn ông trưởng thành làm nghề nông, lâm nghiệp. Vị trí thương tổn hay gặp ở chi dưới, chi trên, đôi khi ở phần trên thân mình. Thương tổn khởi đầu thường là sẩn nhỏ giống hạt cơm, đôi khi là mảng dát đỏ bong vảy da dạng vảy nến hoặc là một vết trợt, sau nhú sùi lên. Qua nhiều tháng hoặc hàng năm, thương tổn lan rộng dần ra xung quanh tạo thành mảng màu đỏ tím, giới hạn rõ. Bờ thương tổn thâm nhiễm.

Các nhú sùi phát triển dần lên, kết hợp với dày sừng và vảy tiết tạo thành mảng sùi như súp lơ, có thể thấy những thương tổn mới ở cạnh hoặc ở cánh xa thương tổn ban đầu gọi là thương tổn vệ tinh (hình 1). Người ta cho rằng những thương tổn mới này là do bệnh nhân gãi làm tự lây nhiễm hoặc do nấm lan theo đường bạch mạch.

Hình 1

Thương tổn lan chậm dần, tạo thành những đám sẹo tăng sắc tố hoặc giảm sắc tố. Tổ chức dưới da sẹo xơ hóa làm tắc bạch mạch gây phù voi. Nấm lan theo đường bạch mạch gây viêm bạch mạch, có thể thứ phát gây các tổn thương cơ, khớp và xương vùng kế cận. Nấm còn có thể lan theo đường máu.

Xét nghiệm: bệnh phẩm được lấy tại thương tổn, nhất là ở các điểm đen, đặt trên lam kính, nhỏ KOH 30%, soi dưới kính hiển vi thấy các thể nứt. Đó là những tế bào màng cứng, hình tròn hoặc bầu dục, màu nâu tối, thành dày, trong có các vách ngăn theo hướng từ trung tâm ra ngoại vi, kích thước từ 5-10μm, thường tập trung thành đám (hình 2).

Hình 2

Thể nứt được tìm thấy bằng phương pháp

soi trực tiếp tại Viện Da liễu Quốc gia

Nuôi cấy trên môi trường Sabouraud có kháng sinh, nhiệt độ 30oC, sau 15 đến 20 ngày nấm mọc. Soi dưới kính hiển vi thấy nhiều sợi nấm và bào tử nấm (hình 3).

Biểu hiện lâm sàng của Chromomycose có thể nhầm với các bệnh: Lao cóc, Lupus lao, Blastomycose, Actinomycose, Ung thư biểu mô tế bào gai.

Tiên lượng: bệnh chữa khỏi nếu được chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời.

Hình 3

Sợi và bào tử nấm Fonsecaea pedrosoi nuôi cấy tại Viện Da liễu Quốc gia

Điều trị: kết hợp điều trị tại chỗ bằng đốt điện, laser CO2, áp nitơ lạnh với điều trị toàn thân bằng các thuốc chống nấm Ketoconazol, Itraconazol, Fluconazol, Terbinafin, Amphotericin B.

Tại Viện Da liễu Quốc gia, gần đây gặp một số trường hợp Chromomycose. Có những bệnh nhân bị bệnh lâu năm do không được chẩn đoán và điều trị đúng nên đã gây những biến chứng đáng tiếc. Ví dụ:

Bệnh nhân nam, 60 tuổi, làm nông nghiệp, bị bệnh 17 năm, thương tổn toàn bộ cẳng chân lên giữa đùi phải (hình 4). Xét nghiệm: soi trục tiếp thấy thể nứt (hình 2), nuôi cấy thấy sợi và bào tử nấm (hình 3). Da và tổ chức dưới da tại thương tổn xơ teo gây co kéo biến dạng bàn ngón chân, cứng các khớp cổ chân, đầu gối, thay đổi trục cẳng chân. Nhưng biến chứng ở chân phải làm cho bênh nhân không những mất khả năng hoạt động mà còn khó khăn trong việc đi lại.